Όταν η «παραίτηση» φαίνεται η μόνη λύση

Μια νεαρή γυναίκα πέφτει από τον έκτο όροφο της πολυκατοικίας της μετά την πρόσφατη απόλυσή της, ένας επιχειρηματίας στα Χανιά, μη μπορώντας να αντιμετωπίσει τα χρέη του, βάζει την καραμπίνα στο στόμα και πυροβολεί χωρίς δισταγμό, ενώ ένας φαρμακοποιός βάζει τέλος στη ζωή του μπροστά στα έκπληκτα μάτια των περαστικών στην πλατεία Συντάγματος. Πρόκειται για μερικές μόνο από τις περιπτώσεις συμπολιτών μας, που τον τελευταίο χρόνο συγκλόνισαν την ελληνική κοινωνία, καθώς επέλεξαν τον θάνατο ως μόνη διέξοδο.

Τα τελευταία χρόνια τα περιστατικά αυτοκτονιών στην Ελλάδα παρουσιάζουν ανησυχητική έξαρση, κατατάσσοντας τη χώρα μας στις πρώτες θέσεις της σχετικής λίστας στην Ευρώπη. Τα πρόσφατα στοιχεία του υπουργείου Δημόσιας Τάξης, που διαβιβάστηκαν στη Βουλή, κάνουν λόγο για 3.124 τελεσθείσες αυτοκτονίες ή απόπειρες από τον Ιανουάριο του 2009 έως τις 23 Αυγούστου 2012. Αναλυτικά, τα περιστατικά αυτοκτονιών ανήλθαν σε 677 το 2009, σε 830 το 2010, σε 927 το 2011 και σε 690 έως την 23^η Αυγούστου του 2012. Σύμφωνα με τα στοιχεία από τη Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Αττικής, το 2009 στο λεκανοπέδιο καταγράφονται 265 περιστατικά αυτοκτονιών (τελεσθείσες και απόπειρες), 291 το 2010, 306 το 2011 και 212 φέτος έως τον Αύγουστο.

Με αφορμή τα πρόσφατα ανησυχητικά στοιχεία, η «Αττική freepress» μίλησε με την ψυχολόγο-ψυχοθεραπεύτρια Αδαμαντία Μπουζιάνη, η οποία αναφέρθηκε στα αίτια που οδηγούν τους ανθρώπους στην αυτοκτονία, καθώς και στις ενέργειες που μπορούν να γίνουν, προκειμένου να αποτραπεί η δραματική αύξηση των σχετικών περιστατικών.

Η κλινική κατάθλιψη το πρώτο στάδιο

Ένα από τα κύρια συμπτώματα που φανερώνουν ότι ένας άνθρωπος οδηγείται στην αυτοκτονία είναι η κλινική κατάθλιψη, αναφέρει η κα Μπουζιάνη. Πρόκειται για μια ψυχική διαταραχή που διαρκεί περισσότερο από τρεις μήνες, κατά την οποία το άτομο χάνει τη λειτουργικότητά του, την ορθή του κρίση, τη διαύγεια, ενώ μπορεί να έχει δυσκολίες στον ύπνο, τη σκέψη και την εργασία του. Υπάρχουν βέβαια και επικίνδυνα συμπτώματα, όπως η απόπειρα αυτοκτονίας ή κάποιος αυτοκτονικός ιδεασμός, όταν δηλαδή το άτομο σκέφτεται την αυτοκτονία και την οπτικοποιεί χωρίς να το πράττει. Δυστυχώς, το τελευταίο διάστημα αρκετοί είναι εκείνοι οι οποίοι περνούν από την ιδέα στην πράξη.

Απουσιάζει το κράτος πρόνοιας

«Κάποτε την πρωτιά στις αυτοκτονίες είχαν οι χώρες του Βορρά, ενώ πλέον και η Ελλάδα είναι αρκετά ψηλά στη λίστα», σημειώνει η κα Μπουζιάνη, γεγονός που το αποδίδει στην απουσία του κράτους πρόνοιας. «Ένας από τους λόγους που μειώθηκαν τα αυτοκτονικά επεισόδια στον βορρά, είναι επειδή φρόντισε το κράτος να πάρει κάποια μέτρα για να προστατευτούν αυτοί οι άνθρωποι. Στην Αγγλία για παράδειγμα, η ψυχοθεραπεία είναι δωρεάν, προσφέρεται από τα κρατικά νοσοκομεία, ενώ στην Ελλάδα κάτι τέτοιο θεωρείται πολυτέλεια. Πολλοί δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα ή κάποιοι δεν έχουν τη γνώση του τι είναι η ψυχοθεραπεία και πώς μπορεί αυτή να βοηθήσει. Δεν υπάρχει ενημέρωση από το ελληνικό κράτος, δεν υπάρχει παιδεία. Πολλοί είναι εκείνοι μάλιστα, που φοβούνται την έκθεση ή τον στιγματισμό».

Η οικογένεια παίζει ρόλο-κλειδί

«Όσοι πάσχουν από κλινική κατάθλιψη δεν έχουν πάντα συνείδηση της σοβαρότητας της κατάστασής τους, γεγονός που καθιστά πολύ σημαντικό τον ρόλο των οικείων προσώπων», αναφέρει η κα Μπουζιάνη. «Η συμπεριφορά ενός μελλοντικού αυτόχειρα αλλάζει και το οικείοπεριβάλλον πρέπει να παρατηρεί αυτές τις αλλαγές και να εξηγεί πού μπορεί να οφείλονται αυτές. Στη συνέχεια πρέπει να παρακινήσουν το άτομο να επισκεφτεί κάποιον ειδικό, αλλά ακόμα και αν αρνηθεί, να πάνε οι ίδιοι για συμβουλευτική, προκειμένου να τους εξηγήσει ο ειδικός πώς θα βοηθήσουν τον άνθρωπο τους και πώς θα τον πείσουν να ζητήσει βοήθεια. Δυστυχώς, δεν τα καταφέρνουν πάντα όλοι».

Η οικονομική κρίση οπλίζει τα χέρια των πολιτών

«Πάντα υπήρχαν αυτοκτονικά επεισόδια, όμως πάντα μάς διαφύλασσε η οικογένεια στην Ελλάδα. Από την περίοδο της αστικοποίησης και μετά, εξηγεί η κα Μπουζιάνη, δημιουργήθηκε το τέλειο πλαίσιο για μοναξιά και απομόνωση, όπου ο καθένας χάνεται στις σκέψεις του και στα σενάριά του. Ως κερασάκι στην τούρτα ήρθε και η οικονομική κρίση, η οποία λειτούργησε σαν ένας πυροδοτικός μηχανισμός.

Οι άνθρωποι που βιώνουν τεράστια οικονομικά προβλήματα διαφέρουν από τους υπόλοιπους ανθρώπους που έχουν κάποιο υποστηρικτικό πλαίσιο, είτε αυτό είναι οικογένεια, είτε επαγγελματική καταξίωση, είτε ευημερία. Σε αυτούς τους ανθρώπους βλέπεις έναν τεράστιο ψυχικό πόνο και ψυχική κούραση. Άλλοτε χαρακτηρίζονται από παθητικότητα, κλείσιμο στον εαυτό τους, κατάθλιψη και απόγνωση ή ακόμη και θυμό.

Η οικονομική κρίση πυροδοτεί άτομα που είναι γενετικά διαφορετικά, δηλαδή παραπάνω ευαίσθητα και ευάλωτα, άτομα που παραιτούνται εύκολα και συνήθως είναι αυτοί που οδηγούνται στην αυτοκτονία. Άνθρωποι που είναι ηττοπαθείς και έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση. Αν παρατηρήσουμε τη συμπεριφορά της αυτοκτονίας, θα αντιληφθούμε ότι πρόκειται για μομφή του ατόμου στον ίδιο του τον εαυτό.  Αντιλαμβάνεται πλέον τον εαυτό του ως ανίκανο, ανεπαρκή και ανάξιο να χαρεί το δώρο της ζωής. Έχουν πολύ αυξημένη την αίσθηση της αδικίας και νιώθουν ότι δεν ανήκουν πουθενά. Νιώθουν βάρος στην οικογένειά τους, βάρος στην κοινωνία και το μόνο φως στο τούνελ είναι η αυτοκτονία.

Οργανωμένο «έγκλημα»

Σύμφωνα με την κα Μπουζιάνη, η αυτοκτονία δεν αποτελεί μία στιγμή παρορμητισμού, αλλά μία κίνηση την οποία ο αυτόχειρας έχει σκεφτεί πολύ προσεκτικά. «Στην αρχή έρχεται απλά σαν μια σκέψη, η οποία στη συνέχεια γίνεται αυτοκτονικός ιδεασμός, όπου εκεί οπτικοποιείται ο τρόπος με τον οποίο θα ήθελε να πεθάνει και κάποια στιγμή φτάνει στο στάδιο όπου βρίσκει την ψυχική δύναμη και το κάνει».

Ανεπανόρθωτη ζημιά

«Η αυτοκτονία αφήνει μεγάλα τραύματα στην οικογένεια του αυτόχειρα και κυρίως στα παιδιά. Το βίωμα του αυτόχειρα  γονιού στιγματίζει το παιδί και κάνει ανείπωτο κακό που θα το κουβαλάει μια ζωή και ως ενήλικας. Η αυτοκτονία ενός συγγενή είναι κάτι που δεν ξεπερνιέται ποτέ από το οικείο περιβάλλον. Ίσως όσο περνάνε τα χρόνια, υπάρχουν και κάποιες στιγμές χαράς,  αλλά ποτέ δεν το αφήνει πίσω σου».

Η Εκκλησία σώζει ζωές

Κλείνοντας, η ψυχολόγος Αδαμαντία Μπουζιάνη θέλησε να επισημάνει τον ρόλο της Εκκλησίας, η οποία τα τελευταία χρόνια έχει αλλάξει τη στάση της απέναντι στην αυτοκτονία. «Κάποτε η Εκκλησία αφόριζε την αυτοκτονία, θεωρείτο αμαρτία και ήταν κόντρα στον Θεό και τα πιστεύω της Εκκλησίας, με αποτέλεσμα να κρατά μια περίεργη στάση τόσο απέναντι στους αυτόχειρες, όσο και στους οικείους τους ανθρώπους. Πλέον όμως η Εκκλησία βοηθά, είτε κάνοντας παραπομπές σε ψυχολόγους και ειδικές γραμμές, είτε βοηθώντας οικονομικά. Δεν είναι μικρός ο αριθμός πιθανών αυτοχείρων που έφτασε σε ψυχολόγους μέσω της Εκκλησίας. Συχνά πρόκειται για άτομα που έχουν πάει για εξομολόγηση και εκεί έχουν εκφράσει την επιθυμία να δώσουν τέλος στη ζωή τους».

Τα στατιστικά στοιχεία

Ανά την Ελλάδα

• Σύμφωνα με τα στοιχεία από τη Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Αττικής, το 2009 καταγράφονται 265 περιστατικά αυτοκτονιών (τελεσθείσες και απόπειρες), 291 το 2010, 306 το 2011 και 212 έως 23.08.2012.
• Από τη Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Θεσσαλονίκης έχουν καταγραφεί 55 περιστατικά το 2009, 98 περιστατικά το 2010, 99 περιστατικά το 2011 και 67 περιστατικά το 2012.
• Από τη Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης έχουν καταγραφεί 33 περιστατικά το 2009, 38 περιστατικά το 2010, 35 περιστατικά το 2011 και 28 περιστατικά το 2012.
• Από τη Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Κεντρικής Μακεδονίας έχουν καταγραφεί 34 περιστατικά το 2009, 42 περιστατικά το 2010, 82 περιστατικά το 2011 και 60 περιστατικά το 2012.
• Από τη Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Δυτικής Μακεδονίας έχουν καταγραφεί 13 περιστατικά το 2009, 12 το 2010, 17 το 2011 και 12 το 2012.
• Από τη Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Ηπείρου έχουν καταγραφεί 20 περιστατικά το 2009, 29 περιστατικά το 2010, 19 περιστατικά το 2011 και 16 περιστατικά το 2012.
• Από τη Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Θεσσαλίας έχουν καταγραφεί 38 περιστατικά το 2009, 61 το 2010, 50 το 2011 και 46 το 2012.
• Από τη Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Στερεάς Ελλάδος έχουν καταγραφεί 40 περιστατικά το 2009, 43 το 2010, 38 το 2011 και 47 το 2012.
• Από τη Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Δυτικής Ελλάδος έχουν καταγραφεί 38 περιστατικά το 2009, 62 το 2010, 90 το 2011 και 47 το 2012.
• Από τη Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Πελοποννήσου έχουν καταγραφεί 44 περιστατικά το 2009, 50 το 2010, 53 το 2011 και 32 το 2012.
• Από τη Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Ιονίων Νήσων έχουν καταγραφεί 17 περιστατικά το 2009, 21 το 2010, 24 το 2011 και 28 το 2012.
• Από τη Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Κρήτης έχουν καταγραφεί 42 περιστατικά το 2009, 41 το 2010, 68 το 2011 και 48 το 2012.
• Από τη Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Βορείου Αιγαίου έχουν καταγραφεί 22 περιστατικά το 2009, 21 το 2010, 21 το 2011 και 20 το 2012.
• Από τη Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Νοτίου Αιγαίου έχουν καταγραφεί 16 περιστατικά το 2009, 21 το 2010, 25 το 2011 και 27 το 2012.

Στην Αττική

• Στην Αθήνα έχουν καταγραφεί 80 περιστατικά το 2009, 98 το 2010, 107 το 2011 και 70 περιστατικά μέχρι 23 Αυγούστου 2012.
• Στον Πειραιά έχουν καταγραφεί 48 περιστατικά το 2009, 61 το 2010, 62 το 2011 και 33 το 2012.
• Στη Δυτική Αττική έχουν καταγραφεί 56 περιστατικά το 2009, 42 το 2010, 50 το 2011 και 31 το 2012.
• Στη Βορειοανατολική Αττική έχουν καταγραφεί 53 περιστατικά το 2009, 58 το 2010, 58 το 2011 και 41 το 2012
• Στη Νοτιοανατολική Αττική έχουν καταγραφεί 28 περιστατικά το 2009, 32 το 2010, 29 το 2011 και 37 το 2012.

πηγή