Ο πρώην πρόεδρος Ανθούσας και συνθέτης Θωμάς Μπακαλάκος στις Ελληνικές Μουσικές Γιορτές 2017 - Δείτε το Βίντεο αλλά και το σημείωμα του συνθέτη

 

Ο συνθέτης Θωμάς Μπακαλάκος στις Ελληνικές Μουσικές Γιορτές 2017

Την Τρίτη 30 Μαΐου 2017, πραγματοποιήθηκε με επιτυχία η παρουσίαση της μουσικής νουβέλας του Θωμά Μπακαλάκου «Γιούργια στα παλιούρια», για κουαρτέτο εγχόρδων, στην αίθουσα «Αρης Γαρουφαλής» του Ωδείου Αθηνών.

Το έργο ερμηνεύει το κουαρτέτο εγχόρδων L’ anima και είναι μία από τις πέντε νουβέλες της συλλογής «Μεταλλάξεις Θεσσαλικά».

Το πρώτο έργο «Μέγας Αλέξανδρος», με πρόταση του συνθέτη αντικαταστάθηκε με άλλο έργο του, τη μουσική νουβέλα «Γιούρια στα παλιούρια». 

Έργο μουσικής νουβέλας για κουαρτέτο εγχόρδων, εμπνευσμένο από το ομώνυμο δημοτικό τραγούδι. Είναι διάρκειας 20 λεπτών σε τέσσερα μέρη. Το κάθε μέρος περιλαμβάνει δύο παραγράφους.

 

Σημείωμα του συνθέτη.

Οι μουσικές νουβέλες είναι πρότυπα έργα λόγιας μουσικής, στα οποία περιγράφω και αναδεικνύω συναισθήματα, προβληματισμούς, ιστορίες και εκδηλώσεις απλών ανθρώπων που έζησαν το δημοτικό τραγούδι στη λειτουργικότητά του, ιδιαίτερα όταν το χορεύουν ή όταν το τραγουδούν. Όλα αυτά τα εκφράζω με το ανάλογο μουσικό σύνολο που επιλέγω. 

Στη μουσική νουβέλα «Γιούργια στα παλιούρια», που θα ακουστεί σήμερα εκλαμβάνω το μουσικό σύνολο κουαρτέτου που ερμηνεύει το έργο, ως προσομοίωση μιας παρέας τεσσάρων νέων παλικαριών. Και με μουσικό τρόπο εκφράζω τις συζητήσεις τους, τις αφηγήσεις, τους διαλόγους, τις διαφωνίες και τις συγκρούσεις τους. Όμως επειδή έχουν κοινό πολιτιστικό πλαίσιο ζωής, αγάπη για το δημοτικό τραγούδι, καλή προαίρεση, ανάγκη για διάλογο και πάνω από όλα επειδή είναι φίλοι, για τις οποιεσδήποτε καταστάσεις έντασης δημιουργούνται, βρίσκουν τρόπο εκτόνωσης. Στη μουσική νουβέλα που θα ακουστεί, αυτό επιτυγχάνεται στο τέλος με έναν γρήγορο χορό, αποτέλεσμα μελοποίησης της λέξης γιούργια. 

Ειδικότερα στη μουσική νουβέλα «Γιούργια στα παλιούρια» το σενάριο περιλαμβάνει συζητήσεις τεσσάρων παλικαριών, κυρίως για τις όμορφες. Είναι μια μουσική νουβέλα έκφρασης χαράς νέων ανθρώπων. Υμνούν την αγάπη και τις αγάπες τους. 

Παρεμβάλλονται σκηνές διαλόγων και προβληματισμού. Ο ορμητικότερος εξ αυτών τις διακόπτει με αναφορά σε θύλακες μουσικής του δημοτικού τραγουδιού, για να εκφράσει την ακατανίκητη θέλησή του για ζευγάρωμα: «άιντε θέλησα να κάνω γούργια στην ποδιά σου την καινούρια», υπονοώντας ίσως τα παλιούρια που σκεπάζει η ποδιά της αγαπημένης του και προστατεύουν το άγιο δισκοπότηρο του πόθου του. Μπερμπάντης και τολμηρός αναφωνεί «Γεια σου αγάπη μου καινούρια» και δεν λαμβάνει υπόψη τον ποιητή που λέει: «Κι αυτός ο σκοτεινός ανθός, ο σκοτεινότερος βυθός σ’ όλα τα σκότη και τα βάθη, ωσάν το θάνατο χτυπά όποιονε θέλει κι αγαπά κοντά πολύ ναν τονε μάθει» (Κώστας Βάρναλης). Αγνοεί τον κίνδυνο γιατί είναι νέος που τον οδηγεί το πάθος, ο πόθος, ο έρωτας, η αγάπη και η δίψα για νέες περιπέτειες. Γι αυτό επιπλέον κομπάζει «με τη μια και με την άλλη μούρθε ζάλη στο κεφάλι». Οι φρονιμότεροι λένε και αυτοί τα δικά τους και στο τέλος όλοι μαζί σβήνουν την αψάδα τους με τον γρήγορο χορό.

Όλα αυτά τα εκφράζω με δομικά μουσικά υλικά που δημιούργησα από τη μετουσίωση των αυθεντικών μουσικών υλικών του συγκεκριμένου δημοτικού τραγουδιού, καθώς και με μια ευρεία κλίμακα αξιών αγωγικής και δυναμικής που απαιτούνται, για να δοθεί στο έργο το μουσικό ανάλογο της κοινωνίας, που παρουσιάζω με μουσικό τρόπο.

Για τη σύνθεση του έργου χρησιμοποίησα ως μέσον έκφρασης την Ελληνική Μουσική Γλώσσα, επιλέγοντας και άλλοτε δημιουργώντας ένα λεξιλόγιο με τον τρόπο που περιγράφω σε επόμενες παραγράφους. 

Το έργο «Γιούργια στα παλιούρια», όπως και το σύνολο σχεδόν των έργων μου μουσικής νουβέλας, είναι μια προσπάθεια απεικόνισης με μουσικό τρόπο, της κοινωνίας, είναι ένα μουσικό ανάλογο της κοινωνίας. Θέλω και επιχειρώ να εκφράσω με μουσικό τρόπο την κοινωνία όπως είναι. Και με κομμάτια του έργου να δίνω τη δική μου άποψη, τα δικά μου μηνύματα για αλλαγή και πρόοδο και στις δύο κοινωνίες. Δεν θεωρώ ότι είναι πολύ χρήσιμο στον άνθρωπο και την κοινωνία, να εκφράζω με τα μουσικά μου έργα, μόνο αφηρημένες έννοιες και ψυχοσωματικές καταστάσεις, δηλαδή ηχητικά πλαίσια χαράς, λύπης και άλλων συναισθημάτων και καταστάσεων, απροσδιόριστης πηγής, προέλευσης και αιτίας.  

Για την ανάγκη απόδοσης σε μέρη του έργου, διαφορετικών φωνών - πληροφοριών, τοπίων και καταστάσεων, διαπίστωσα ότι με βοηθάει για την έκφρασή τους, η χρησιμοποίηση, με τον δικό μου τρόπο, των συστημάτων της τονικότητας και του δωδεκαφθογγισμού σε συνδυασμό. Ιδίως για τη σύνθεση των έργων μουσικής νουβέλας.

Το έργο συμπεριλαμβάνεται στη συλλογή έργων μουσικής νουβέλας «Μεταλλάξεις Θεσσαλικά», η οποία είναι μία από τις επτά συλλογές που έχω σχεδιάσει, κάτω από το γενικό τίτλο «Μεταλλάξεις Ελληνικά, μια ελεγεία στην Ελληνίδα Επαρχία». Κάθε συλλογή περιέχει πέντε μουσικές νουβέλες, εμπνευσμένες από πέντε δημοτικά τραγούδια μιας περιοχής της Ελλάδας, με κοινά μουσικολογικά χαρακτηριστικά.

Ειδικότερα:

Οι μουσικές νουβέλες είναι έργα με ιδιαίτερα μουσικά χαρακτηριστικά, που τις προσδιορίζουν ως νέο είδος έργων σύγχρονης ελληνικής μουσικής, χαρακτηριστικά ελληνικής. Είναι έργα σε εφαρμογή της μουσικής μου πρότασης κατά το τμήμα, που αφορά στη αξιοποίηση του δημοτικού τραγουδιού, με δημιουργική αφομοίωση και σύγχρονη μουσική σκέψη. Από κάθε καταξιωμένο δημοτικό τραγούδι, δύναμαι να εμπνευστώ μια ομώνυμη μουσική νουβέλα, ακολουθώντας μια συγκεκριμένη διαδικασία αξιοποίησής του.

Όταν ένας απλός άνθρωπος χορεύει ή τραγουδάει ένα δημοτικό τραγούδι, στις λίγες αυτές στιγμές μεγάλης έντασης και συναισθηματικής φόρτισης, μπροστά από τα μάτια του περνάει με απίστευτη ταχύτητα, ένας κόσμος ολόκληρος, η ζωή του ολόκληρη. Είδα πολλούς ανθρώπους να ζουν τέτοιες στιγμές. Έζησα και εγώ πολλές.

Από τις ιστορίες, τις καταστάσεις, τους προβληματισμούς και τα συναισθήματα των ανθρώπων, που ζουν το δημοτικό τραγούδι στη λειτουργικότητα του, εμπνέομαι την υπόθεση, το θέμα, το σενάριο της μουσικής νουβέλας. Αυτά που θέλω να εκφράσω μουσικά με το νέο έργο, τα διατυπώνω στο Κείμενο Εργασίας, όπως το ονομάζω, πριν καν ξεκινήσω τον σχεδιασμό της μουσικής νουβέλας. Ο ρόλος του Κειμένου Εργασίας, τόσο στη γραπτή του έκφραση όσο και στην προφορική του, είναι πολλαπλός. 

Είναι καθοριστικός στη διαμόρφωση της τελικής φόρμας της νουβέλας και συμπληρωματικός ως προς τη διαμόρφωση των μουσικών δομικών στοιχείων της νέας σύνθεσης, για τα οποία η κύρια πηγή έμπνευσης είναι το επιλεγμένο δημοτικό τραγούδι, που το ονομάζω «Δημοτικό Τραγούδι Βάσης».

Έτσι επιβεβαιώνεται και στην περίπτωση της μουσικής σύνθεσης, ότι η Ελληνική Ομιλούμενη Γλώσσα τραβάει μπροστά, και έχοντας πλάι της τη δίδυμη αδερφή της, την Ελληνική Μουσική Γλώσσα, συμπαρασύρει και όλο το υπόλοιπο πολιτιστικό σύμπαν. Και με κοντινότερες στην ακολουθία της, όλες τις άλλες τέχνες. Στη μουσική ιδιαίτερα, η γλώσσα με το λόγο της, κυρίως στην προφορική τους έκφραση, καθοδηγούν τη γένεση της μελωδίας. Αυτή είναι που δίνει και τις πληροφορίες για τη διαμόρφωση των άλλων τεσσάρων επιπέδων του σημειολογικού πενταγράμμου της μουσικής.

Για τη σύνθεση μιας μουσικής νουβέλας επιλέγω το Δημοτικό Τραγούδι Βάσης, από το οποίο την εμπνέομαι, με συγκεκριμένη διαδικασία.

Παίρνω και επεξεργάζομαι τα μουσικά υλικά του Δημοτικού Τραγουδιού Βάσης, τα οποία στη συντριπτική τους πλειοψηφία ανήκουν στα αρχετυπικά μας μουσικά γένη ή είναι ελληνικοί μουσικοί νόμοι, ή τμήματα αυτών. Αυτά προφανώς είναι γλωσσικά μουσικά σημεία της Ελληνικής Μουσικής Γλώσσας με συμβατικότητα, πολλές φορές, ίση με εκείνη των λέξεων της Ελληνικής Ομιλούμενης Γλώσσας. Τα μετουσιώνω έτσι ώστε να αποτελούν πλέον δικά μου μουσικά δημιουργήματα. Και με αυτά κυρίως, ως δομικά στοιχεία, κτίζω τη μουσική μου νουβέλα. 

Μπορεί με την όποια μετουσίωσή τους, αυτά τα γλωσσικά μουσικά σημεία, να χάνουν ένα μέρος της συμβατικότητάς τους, διατηρούν όμως πολλά από τα ελληνικά τους χαρακτηριστικά, ώστε να προσδιορίζονται ως νέα γλωσσικά μουσικά σημεία της Ελληνικής Μουσικής Γλώσσας. Όταν αυτά αξιοποιούνται σε μία σύνθεση, ακόμα και αν δεν έχουν ως σημαίνον, μια κοινώς παραδεκτή έννοια, έχουν τη δύναμη να παραπέμπουν σε συναισθήματα ή ακόμα και σε τοπικούς και χρονικούς προσδιορισμούς, ανάλογα με εκείνα που παρέπεμπαν τα γενεσιουργά τους γλωσσικά μουσικά σημεία. 

Έναν άλλον αριθμό δομικών μουσικών υλικών, για τη σύνθεση μιας νουβέλας, σχηματίζω από τη μελοποίηση χαρακτηριστικών φράσεων του Κειμένου Εργασίας, από τη μουσική του εκφερόμενου λόγου του κειμένου. Επίσης και από τις μελοποιήσεις του τίτλου του δημοτικού τραγουδιού βάσης. Σχεδόν πάντα ο τίτλος ενός δημοτικού τραγουδιού, ακόμα και μια λέξη, δείχνει το χαρακτήρα, του δημοτικού τραγουδιού ή μπορεί να συμπυκνώνει μεγάλο μέρος της ενέργειας που διοχετεύει το τραγούδι στη λειτουργικότητά του.

Για παράδειγμα, ολόκληρο το πρέστο στο φινάλε του έργου είναι σειρά δίφωνων μοτίβων, με μουσικούς φθόγγους, σχεδόν όλους ίσης αξίας και διαφόρων διαστημάτων, σε μια αμφιμονοσήμαντη αντιστοιχία με τους γραμματικούς φθόγγους της λέξης γιου-ρια, με την οποία η δημοτική μούσα, στο συγκεκριμένο τραγούδι, θέλησε να εκφράσει την αψάδα της νιότης. 

Τα μοτίβα αυτά προστιθέμενα ανά τέσσερα, άλλες φορές δίνουν μουσικές φράσεις, που αποτελούν διάφορες μελοποιήσεις τις λέξης γιού- ργια, όπου πάντα ο φθόγγος στην πρώτη συλλαβή είναι οξύτερος αυτού στη δεύτερη, αυτό επιτάσσει η σωστή αξιοποίηση του δυναμικού χαρακτήρα της γλώσσας, και άλλες φορές αποτελούν τη γέφυρα για να εμφανίσω τη νέα μελοποίηση της λέξεις.

 Τα μουσικά στολίδια, κυρίως στον πρώτο φθόγγο των μοτίβων, ποικίλουν το ρυθμό, προσφέρουν δροσιά, χάρη στο έργο και χαρά στον ακροατή, στοιχεία που μειώνουν το κλίμα επιθετικότητας, που θα δημιουργούσε η «ξερή» παράθεση των τετράδων δίφωνων μοτίβων.

Φυσικά όλα τα παραπάνω πρέπει να τα προβλέπω στο σχεδιασμό της μουσικής νουβέλας για να ξεκινήσω στη συνέχεια τη σύνθεσή της.

Αλλιώς είναι εύκολο να παρασυρθεί κανείς στη συρραφή μουσικών μοτίβων του δημοτικού τραγουδιού. Να κάνει δηλαδή μια σύνθεση αντιγράφοντας το δημοτικό τραγούδι. Τότε το αποτέλεσμα θα είναι ένα έργο διακοσμητικού χαρακτήρα. Και γενικότερα αν ο συνθέτης διατυπώσει μια μουσική ιδέα, την οποία ούτε ο ίδιος τη θεωρεί φορέα κάποιου νοήματος και προχωρήσει στην επεξεργασία της, εφαρμόζοντας την ιστορικής αξίας μουσική θεωρία, συνθέτει ένα έργο χωρίς προορισμό.

Η σύνθεσή του προχωράει χωρίς πυξίδα και τις περισσότερες φορές ούτε καν απομακρύνεται από την αφετηρία της. Έτσι το έργο δεν προσφέρει μουσικό ταξίδι και άρα δεν προκύπτει μουσικό αφήγημα. Γι αυτό με ένα τέτοιο έργο ο συνθέτης, δεν έχει να πει τίποτα ή δεν θέλει, οπότε και ο ακροατής που το ακούει δεν βγάζει κανένα νόημα, δηλαδή δεν τον αφορά.

Ενδιαφέρον στη σύνθεση της μουσικής νουβέλας έχουν και τα κομμάτια του Κειμένου Εργασίας που αναφέρεται στα σημεία αλλαγής των μουσικών τοπίων του έργου, δηλαδή στο φινάλε ενός μέρους και σε εκείνο της έναρξης του επομένου. Τα κομμάτια αυτά τα αξιοποιώ για να μου καθοδηγήσουν τη γένεση μελωδιών, διαμορφωμένων έτσι που να κάνουν ομαλό το πέρασμα από το ένα μέρος στο άλλο. Συνήθως δημιουργώ μια μικρή κόντα ή κατέντζα για το φινάλε ενός μέρους και ένα μικρό πρελούδιο για την έναρξη του επόμενου.

Συμπληρωματικό ρόλο για τη δημιουργία δομικών στοιχείων για τη σύνθεση της μουσικής νουβέλας, παίζουν και οι αυτοσχεδιαστικές κινήσεις του χορευτών του τραγουδιού και οι εκφράσεις που παίρνουν τα πρόσωπα των τραγουδιστών, όταν ζουν το τραγούδι βάσεις στη λειτουργικότητά του. Αυτές είναι εκφράσεις ξεχωριστές για κάθε τραγούδι. Μερικά από αυτά είναι ενδιαφέροντα ρυθμικά μοτίβα, που αν τα εφοδιάσω με ανάλογης αξίας μουσικούς φθόγγους, μπορούν να αξιοποιηθούν και ως μελωδικά μοτίβα, αρκεί τα διαστήματα που θα επιλέξω να είναι συγγενικά, με εκείνα που προκύπτουν από τις μετουσιώσεις μουσικών υλικών του Δημοτικού Τραγουδιού Βάσης. Γενικότερα οι σχέσεις που δημιουργώ μεταξύ των γλωσσικών σημείων της μουσικής νουβέλας, η διαμόρφωση των μουσικών μεγεθών και η κατανομή τους στο έργο καθορίζουν την υφή και τη μορφή του έργου.

Όλα τα παραπάνω μουσικά γλωσσικά σημεία, αποτελούν ένα σημειολογικό πλούτο, ο οποίος αξιοποιούμενος ανάλογα, στη σύνθεση, αναδεικνύουν το σημασιολογικό περιεχόμενο του μουσικού κειμένου, το κάνουν σαφέστερο και τη λειτουργικότητα της μουσικής νουβέλας ξεχωριστή και διαφορετική από εκείνη του Δημοτικού Τραγουδιού Βάσης.  

Γενικότερα όταν τα γλωσσικά μουσικά σημεία, που χρησιμοποιούνται σε μια σύνθεση, είναι αποτελέσματα δημιουργικής αφομοίωσης της παράδοσης, προσδίδουν στη μουσική νουβέλα δροσιά, ζωή και χάρη, ενώ όταν είναι αποτέλεσμα αντιγραφής της παράδοσης, προσδίδουν στο έργο διακοσμητικό χαρακτήρα, το κάνουν έργο χωρίς συνθετική πνοή, δηλαδή έργο νεκρό.

Στο σύνολο των παραπάνω μουσικών γλωσσικών σημείων, για τη σύνθεση μουσικής νουβέλας, μπορούν να προστεθούν, συσχετιζόμενα και τα γλωσσικά μουσικά σημεία από τη δική μου ιδόλεκτο που κληρονόμησα και διαμόρφωσα με ασκήσεις στη νεότητά μου, στα πρώτα χρόνια της συνθετικής μου δραστηριότητας, ιδίως στη θητεία μου στην λαϊκή τραγουδοποιία. Και έτσι απέκτησα το δικό μου βασικό ελληνικό μουσικό λεξιλόγιο. 

Βασισμένος στην επιλεκτική μου δυνατότητα, εμπλούτισα στη συνέχεια το λεξιλόγιό μου και με άλλα γλωσσικά μουσικά σημεία, από όσα έμαθα στις μουσικές μου σπουδές και ξεχώρισα μελετώντας τις παρτιτούρες μεγάλων συνθετών, τα οποία προσαρμοσμένα αναλόγως, τα ενέταξα στη δική μου ιδιόλεκτο. 

Τα περισσότερα από τα παραπάνω χρησιμοποιώ στη σύνθεση της μουσικής νουβέλας και αφορούν στο πρώτο και σημαντικότερο επίπεδο, από τα πέντε του σημειολογικού πενταγράμμου, που είναι η μελωδία, από την οποία πηγάζουν οι πληροφορίες για τη διαμόρφωση και των άλλων.

Δηλαδή τα επίπεδα της αρμονίας, του ρυθμού, της αγωγικής και της δυναμικής.

Ιδιαίτερα μουσικά χαρακτηριστικά δίνω στη μουσική νουβέλα και με μια ακόμα ενέργεια στη σύνθεση.

Πρόκειται για τις διάφορες παρεκκλίσεις και άλλες φορές παραβάσεις των γραμματικών κανόνων (αρμονικών), της γνωστής και ιστορικής αξίας μουσικής θεωρίας, ιδίως όταν αξιοποιώ τις πληροφορίες της μελωδίας για να διαμορφώσω τα υπόλοιπα επίπεδα του σημειολογικού πενταγράμμου. Αυτές οι επεμβάσεις είναι λειτουργικές στη σύνθεση, Είναι όμως μεγάλο ρίσκο και γι αυτό πρέπει οι ενέργειες αυτές να γίνονται με μεγάλη προσοχή και φειδώ. 

Αυτό γίνεται περισσότερο επικίνδυνο δεδομένου ότι στη σύνθεση της μουσικής νουβέλας, αλλά και γενικότερα στις συνθέσεις μου, γίνονται έτσι και αλλιώς παρεκκλίσεις και παραβάσεις στους υπάρχοντες συντακτικούς (μορφολογικούς) κανόνες, καθώς η σύνθεσή της μουσικής νουβέλας, δεν γίνεται σε μία από τις υπάρχουσες δυτικές φόρμες, αλλά σε μια φόρμα που καθοδηγεί και καθορίζει το Κείμενο Εργασίας. 

Όλες οι παραπάνω διαδικασίες μου δίνουν έναν μεγάλο πλούτο γλωσσικών μουσικών σημείων της Ελληνικής Μουσικής Γλώσσας.

Και μένει η τελική και η σπουδαιότερη ίσως εργασία προσαρμογής αυτών των μουσικών γλωσσικών σημείων, σε μια ή περισσότερες σειρές μουσικών φθόγγων, που θα συνιστούν τη μία ή τις περισσότερες τονικές κλίμακες και τη μία ή τις περισσότερες δωδεκαφθογγικές σειρές που θα χρειαστώ για τη σύνθεση. 

Αυτές τις κλίμακες τις χρησιμοποιώ και ως παρακαταθήκες, για την άντληση και όσων άλλων μουσικών ιδεών, για να τις χρησιμοποιήσω ως μέσον σύνδεσης ή συμπλοκής γειτονικών γλωσσικών σημείων, αλλά και ως μέσον που θα ενισχύει τις εκλεκτικές συγγένειες απομεμακρυσμένων γλωσσικών σημείων και άρα την πρόκληση διεμπλοκής τους κατά την ακρόαση του έργου.

Διεμπλοκή δύο απομεμακρυσμένων γλωσσικών μουσικών σημείων σε μια σύνθεση, έχουμε όταν το άκουσμα ενός σημείου επηρεάζει κάθε άλλο, πριν από αυτό, με το οποίο έχει εκλεκτικές συγγένειες και τροποποιεί την εντύπωση, που αυτό το σημείο προκάλεσε στον ακροατή, κατά το πρώτο του άκουσμα.

Το φαινόμενο της διεμπλοκής δύο απομεμακρυσμένων γλωσσικών σημείων, το οποίο παρατηρείται στην ακρόαση ενός έργου, δίνει την εντύπωση μιας κβαντικής συμπεριφοράς της μουσικής. Είναι ένα μουσικό στοιχείο, το οποίο μπορούμε να το χαρακτηρίσουμε ως μια μορφή μουσικού μεγέθους εντροπίας του έργου, το οποίο αυξανόμενο, από ακρόαση σε ακρόαση, ελαττώνει αντιστρόφως ανάλογα το ενδιαφέρον του κοινού για το έργο.

Επειδή τα αρχικά και βασικά δομικά στοιχεία κάθε μουσικής νουβέλας είναι σχεδόν όλα μετουσιωμένα μουσικά γλωσσικά σημεία, τα οποία έχω αντλήσει από την ίδια πηγή, δηλαδή το Δημοτικό Τραγούδι Βάσης, είναι φυσικό να έχουν μεταξύ τους κάποιες εκλεκτικές συγγένειες.

Οι συγγένειες αυτές δίνουν στα μοτίβα, τις φράσεις, τις προτάσεις, τις περίοδοι και μέρη του έργου. μια συνεκτικότητα, η οποία λειτουργεί ως καταλύτης για την ομογενοποίηση του ήχου της μουσικής νουβέλας. Προφανώς η μουσική νουβέλα ως ένα έργο πρωτότυπο, με μοντέρνα χαρακτηριστικά, έχει διαφορετική λειτουργικότητα από εκείνη του Δημοτικού Τραγουδιού Βάσης.

Ο ερμηνευτής της μουσικής νουβέλας, όπως σε κάθε έργο λόγιας μουσικής, προσπαθεί να πετύχει το υψηλότερο επίπεδο ερμηνίας, ώστε ο ακροατής να καταλάβει αυτό που ο συνθέτης θέλει να πει με το έργο του. Αυτό όταν συμβαίνει είναι το σημαντικότερο που μπορεί να πετύχει ο ερμηνευτής. Και είναι ένα σπάνιο φαινόμενο. Είναι το θαύμα της μουσικής επικοινωνίας.

Όμως η κβαντική συμπεριφορά της μουσικής νουβέλας δίνει στο έργο και διάφορες άλλες λειτουργικότητες, για ακροατές που τις αξιοποιούν, για να εμπνευστούν άλλα έργα τέχνης.

Είναι οι ακροατές που χρησιμοποιούν τον καλό ερμηνευτή, για να επαναπροσδιορίσουν κάθε φορά το νόημα των σημείων διεμπλοκής του έργου, επιτυγχάνοντας στο τέλος ο κάθε ένας, μια δική του νοηματοδότηση της μουσικής νουβέλας. 

Ακούγοντας το έργο κτίζουν ένα δικό τους σενάριο, μέσα στο οποίο τους δημιουργείται η διάθεση, και σε άλλους η ανάγκη, να διοχετεύσουν το δικό τους πλούτο συναισθημάτων και ιδεών, που πυροδοτεί κάθε φορά η κβαντική συμπεριφορά της μουσικής νουβέλας.

Αυτή η λειτουργικότητα της μουσικής νουβέλας είναι τελείως διαφορετική από εκείνη του Δημοτικού Τραγουδιού Βάσης.

Το Δημοτικό Τραγούδι Βάσης και κάθε δημοτικό τραγούδι, είναι ο ορισμός της μουσικής όπως την εννοούσαν στην ελληνική αρχαιότητα. Δηλαδή ποίηση, μέλος και χορός.

Γι αυτό το δημοτικό τραγούδι στη λειτουργικότητά του βγάζει στην επιφάνεια το πανόραμα της ζωής του χορευτή ή του τραγουδιστή.

Στη μουσική νουβέλα δεν υπάρχει κείμενο που να ακούγεται, υπάρχει όμως το Κείμενο Εργασίας που τη διαμορφώνει. Δεν υπάρχει ο χορός για να εκφραστεί, αλλά υπονοείται με τις σχετικές αναφορές στους θύλακες της παράδοσης. Και φυσικά υπάρχουν τα στοιχεία εξέλιξης της μουσικής τέχνης αξιοποιημένα με το δικό μου τρόπο.

Γι αυτό η μουσική της νουβέλας κινείται στο χώρο των ιδεών. Βοηθάει τον ακροατή να φρεσκάρει τις παλιές και να δημιουργήσει νέες, οι οποίες είναι χρήσιμες για να ερμηνεύσει τα όσα έγιναν και όσα πρέπει να γίνουν για μια καλύτερη ζωή.

Από τις σκέψεις αυτές ξεκίνησα την περιγραφή λειτουργίας του Μουσικού Πολύτεχνου.

Πρόκειται για μια διαδικασία η οποία μέσω της μουσικής νουβέλας, αναδεικνύει, το Δημοτικό Τραγούδι, ως ενοποιητικό στοιχείο και άλλων τεχνών.

Τα δύο έργα μαζί, δηλαδή το Δημοτικό Τραγούδι Βάσης και η ομώνυμη μουσική νουβέλα, με τις δύο διαφορετικές λειτουργικότητές τους, μπορούν να εμπνεύσουν και άλλα μουσικά έργα, με τη μεταφορική έννοια του όρου, όπως μουσικό ποίημα, μουσικό δοκίμιο, μουσικό χαρακτικό, μουσικό πίνακα, μουσικό γλυπτό, μπαλέτο, μουσικό θεατρικό μονόπρακτο, όλα με τον ίδιο τίτλο του Δημοτικό Τραγούδι Βάσης. Το μουσικό πολύτεχνο να κλείνει με το μουσικό ντοκιμαντέρ, στη δημιουργία του οποίου συμβάλουν, κατάλληλα αξιοποιημένα και όλα τα άλλα έργα.

Καλή ακρόαση.

Θωμάς Μπακαλάκος

ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΕΔΩ